Ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κάποιος με τις απόψεις του Βύρωνα Πολύδωρα είναι γεγονός πως αποτελεί μια ξεχωριστή πολιτική προσωπικότητα μεγάλου διαμετρήματος. Ο Βύρων Πολύδωρας ενσαρκώνει ίσως την ιδανική Πλατωνική Πολιτεία όπου οι φιλόσοφοι γίνονται πολιτικοί.Γεννήθηκε το 1947 στα Περιβόλια Ολυμπίας ένα ορεινό χωριουδάκι της Ηλείας κοντά στον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα.
Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα των Η.Π.Α., Διεθνές Δίκαιο στην Ακαδημία Διεθνούς Δικαίου της Χάγης, Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και Διεθνή Οικονομικά στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας.Έχει διατελέσει ανάμεσα στα άλλα και Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ενώ μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου εξελέγη στο αξίωμα του Προέδρου της Βουλής στο πλέον βραχύβιο κοινοβούλιο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας (εναρκτήρια συνεδρίαση και ορκωμοσία βουλευτών στις 17 Μαΐου και διάλυση της Βουλής δύο μέρες αργότερα, στις 19 Μαΐου).
Έχει καταθέσει αναρίθμητες ερωτήσεις και επερωτήσεις για θέματα Παιδείας και έχει άποψη για τα εκπαιδευτικά ζητήματα.Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που του ζήτησα να απευθυνθεί μέσω της ιστοσελίδας http://www.greekteachers.gr/ στους Έλληνες Δασκάλους.
Με δεδομένη τη βαθειά Ελληνική σας καλλιέργεια, πώς εκτιμάτε στις μέρες μας τη κατάσταση στην Ελληνική παιδεία και στα Ελληνικά σχολεία;
Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα δείχνουν να οδηγούνται αφανώς μεν ταχέως δε στην υποβάθμιση και ίσως σε μια διαδικασία ουδετεροποίησης και αφελληνισμού της παιδείας μας, μέσω διαφόρων πρακτικών. Πρόσφατα παραδείγματα, το μείζον θέμα που προκλήθηκε με την απόπειρα «κατάργησης» κάποιων φωνηέντων και κάποιων συμφώνων από το βιβλίο της γραμματικής στην Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού, αλλά και οι «ανορθογραφίες» από τηλεοράσεως στο όνομα δήθεν του «εύηχου» και του νεολαιΐστικου. Δεν φοβάμαι τόσο τους «τοκογλύφους» εταίρους μας που εισβάλλουν στη ζωή μας με τα μνημόνια και τους τραπεζικούς εκβιασμούς τους, όσο φοβάμαι την σκουριά από την ύπουλη οξείδωση της αφελλήνισης. Και επιχειρείται μια τέτοια αφελλήνιση με χίλιους τρόπους, ανεπαισθήτως. «Οι διάφοροι φωστήρες βαστάνε από μια πατέντα στα χέρια και μέρα-νύχτα δουλεύουνε για να «συγχρονίσουν» την Ελλάδα, ενώ στ’ αλήθεια σκάβουνε το λάκκο της», μας προειδοποιεί ήδη από το 1951 ο Φώτης Κόντογλου. Η γλώσσα μας κινδυνεύει από τη «λατινοποίηση» και τα «Greeklish». Η ιστορία μας από τους ύπουλους παραχαράκτες της. Βλέπε τον Αθανάσιο Διάκο κακοποιούμενο βάναυσα όχι από τον Ομέρ Βρυώνη στην Αλαμάνα, αλλά από σύγχρονους θεατρικούς καλλιτέχνες της αριστεράς, επιχορηγούμενους μάλιστα και από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η θρησκεία μας, η Ορθοδοξία, είναι σχεδόν υπό διωγμόν από τα σχολεία μας, όπως και τα βιβλία των θρησκευτικών. Πού είναι και πώς υπηρετείται ο σκοπός του Συντάγματος για τη διάπλαση εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως (του άρθρου 16 §3);
Επί τη ευκαιρία, μιας και αναφερθήκατε στην κατάργηση των φωνηέντων και των συμφώνων, είχατε καταθέσει ερώτηση στη Βουλή σχετικά με την απόπειρα κακοποίησης της ελληνικής γλώσσας. Αντιμετωπίσατε αντιδράσεις; Και εάν ναι, από ποιούς;
Υπήρξαν πολλές αντιδράσεις και το αναφέρω μετά λύπης μου. Η απόπειρα διάλυσης της γραμματικής και της γλώσσας έγινε με… «επιστημονική» υποστήριξη βαρέος πυροβολικού 140 πανεπιστημιακών και από τα «πολυβολεία» διαφόρων εφημερίδων! Δεν ήταν λάθος ή αμέλεια. Ήταν «προμελέτη». Μας έλεγαν με πρωτοφανή οίηση: «Πώς τολμάτε, εσείς οι μη λέκτορες, οι μη ειδικοί, οι μη γλωσσολόγοι, οι αγράμματοι, μ’ ένα λόγο να αντιστέκεσθε;». Κι εγώ πολέμησα. Και άντεξα. Και νίκησα. Έπραξα το καθήκον μου.
Πληροφορήθηκα την υπόθεση έπειτα από την καταγγελία που έκανε ο σύλλογος δασκάλων Ανατολικής Αττικής, σύμφωνα με την οποία επρόκειτο να καταργηθούν στην «Νέα Ελληνική Γραμματική» της Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού το «η» και το «ω», ενώ θα προστίθεντο ως φωνήεν ο δίφθογγος «ου», θα καταργούνταν τα διπλά σύμφωνα «ξ» και «ψ» και θα προστίθεντο ως νέα και αυτόνομα σύμφωνα το «ντ», το «μπ» και το «γκ». Η νέα διδασκαλία της «Νέας Ελληνικής Γραμματικής» επρόκειτο να εισάγει την αμφίβολη συζήτηση για φθόγγους φωνηεντικούς (!) με πέντε λατινικά γράμματα (a, e, i, o, u) και για 12 γράμματα, εκ των οποίων 7 είναι μονά γράμματα (ε, ο, η, ω, α, ι, υ) και πέντε διγράμματα (ει, οι, υι, αι, ου). Προφανώς αναφέρονταν σε πέντε (από τις οκτώ κύριες) παλαιές διφθόγγους, χωρίς να μας φωτίζει κανείς γιατί παραλείπονται οι άλλες τρεις κύριες (αυ, ευ, ηυ) αγνοώντας ή παραμερίζοντας τις τρεις καταχρηστικές.
Δεν επρόκειτο για μια απλή γλωσσολογική άποψη ή άσκηση. Ήταν μέγα παιδαγωγικό λάθος να επιχειρείται ακουσίως ή εκουσίως μια τόση και τέτοια σύγχυση και ασάφεια στο θεμελιώδες μάθημα της διδασκαλίας των γραμμάτων της Ελληνικής γλώσσας με τη σύμμιξη Ελληνικών και λατινικών χαρακτήρων. Όλα αυτά με έκαναν να υποψιάζομαι πως τα πράγματα οδηγούντο και καθοδηγούντο ύπουλα και ταχέως στη λεγόμενη φωνητική γραφή και κατ’ επέκταση στην αντικατάσταση του ελληνικού αλφαβήτου από το λατινικό, όπως θεαματικά, προοιμιακά όσο και προκλητικά φαίνεται από τα εισαγόμενα νέα σύμφωνα «μπ, ντ, γκ» (που την εισαγωγή τους είχε πειραματισθεί ήδη από το 1938 στην Γραμματική του ο Μ. Τριανταφυλλίδης, άκριτα και επικίνδυνα).
Αποφάσισα να αντιδράσω επειδή τα γράμματα, φωνήεντα και σύμφωνα και δίφθογγοι, είναι ο πυρήνας και η καρδιά του συστήματος σκέψεως, ομιλίας και επικοινωνίας που λέγεται Ελληνική γλώσσα και τυχόν τραυματισμός τους είναι αυτομάτως θανάσιμος για την ίδια τη γλώσσα. Ευτυχώς υπήρξε και υπάρχει ως οδηγός αξεπέραστος η Γραμματική του Αχιλλέως Τζαρτζάνου, καθώς τα πειραματικά κακέκτυπα γραμματικής έχουν επιφέρει αρκετή ζημιά στη γλώσσα μας χάριν της ματαιοδοξίας και της ιδιοτελούς καινοτομίας των «συγγραφέων».
Το θέμα ήταν και είναι σοβαρό και μέγα και δεν μπορούσε να περιορισθεί στην αποκλειστική αρμοδιότητα καμμιάς «Επιτροπής» κανενός «Ινστιτούτου» και κανενός Πανεπιστημιακού «Τμήματος», αλλά έπρεπε να θεωρηθεί ως εθνικό ζήτημα που αφορά όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα και κατ’ εξοχήν την εμβληματική και ουσιαστική μονάδα κύρους όπως είναι η Ακαδημία Αθηνών, προφανώς όλους τους διανοούμενους και σε τελευταία ανάλυση όλον τον Ελληνικό λαό, παρεκτός του τραγικού γεγονότος ότι δεν υπάρχει άρθρο στο Σύνταγμα μας (όπως το 107 του Συντάγματος του 1952 το οποίο κακουργηματικά πονηρά και ολέθρια κατηργήθη στο Σύνταγμα του 1975) που να προβλέπει την διατήρηση, την προστασία, το αναλλοίωτο και το απαραβίαστο της Ελληνικής γλώσσας ως αδιάσπαστου στοιχείου της εθνικής μας ταυτότητας και του Ελληνικού πολιτισμού.
Στην πρώτη σας απάντηση αναφερθήκατε στις «ανορθογραφίες» από τηλεοράσεως. Τί ακριβώς εννοείτε;
Υπάρχουν εκατοντάδες παραδείγματα κακοποίησης της ελληνικής γλώσσας από τηλεοράσεως. Εκουσίως πάντα και με την δικαιολογία πως η «ανορθογραφία» χρησιμοποιείται για να είναι το αποτέλεσμα πιο εύηχο και να προσεγγίζει τους νέους δεδομένου ότι παρόμοιου τύπου «ανορθογραφίες» συναντώνται κατά κόρον και στο διαδίκτυο.
Θα σας αναφέρω για την πληρότητα του λόγου τρία πρόσφατα παραδείγματα μόνο. Στο ένα από αυτά, πριν λίγες ημέρες, παρουσιαστής τηλεόρασης μιλώντας για την 29η Μαΐου 1453 ανέφερε «εκείνη την αποφράς ημέρα» αντί για το σωστό «την αποφράδα ημέρα». Με διαφορά λίγων ωρών άλλος παρουσιαστής ανέφερε ότι «γιορτάζουμε την Άλωση της Κωνσταντινούπολης». Χρησιμοποίησε την λέξη «γιορτάζουμε», αντί για θυμόμαστε, τιμούμε, για μία ημέρα μνήμης και πένθους για το ελληνικό έθνος.
Και το τελευταίο παράδειγμα – στο οποίο αντέδρασα εντόνως – αφορά μία διαφήμιση εκπαιδευτικού ομίλου μάλιστα, την οποία παρακολουθούσαμε στην τηλεόραση τον περασμένο Οκτώβριο. Ο παρουσιαστής χρησιμοποιούσε προστακτική με αύξηση, λέγοντας εμφατικά «Επέλεξέ το» αντί για το σωστό γραμματικά «Επίλεξέ το». Πάλι στο πλαίσιο του «εύηχου». Τους είχα καλέσει τότε να το διορθώσουν τονίζοντάς τους: «Μην παίζετε κύριοι των διαφημίσεων με τη γλώσσα!». Και μάλιστα μου απάντησαν από τον εκπαιδευτικό όμιλο, λέγοντάς μου μεταξύ άλλων, ότι την προστακτική με αύξηση τη χρησιμοποιεί και ο Καβάφης στο ποίημά του «Επέστρεφε». Άλλο όμως τα κριτήρια για το δήθεν «εύηχο» και άλλο το «ποιητική αδεία». Δεν μπορούν να είναι όλοι ποιητές. Οι άλλοι πρέπει να μιλούν απλά σωστά και «ορθογραφημένα».
Οι κύριοι της τηλεόρασης ξεχνούν αυτό που έλεγε ο Κοραής: «Η ασυνταξία της γλώσσης συνοδεύει πάντοτε την ασυνταξίαν των εννοιών, διότι όστις συνηθίζει να καταφρονεί τους κανόνας της Γραμματικής, γρήγορα θέλει καταφρονήσει και τους κανόνας της Λογικής».
Με βάση όλα αυτά που μας αναφέρετε, θεωρείτε πως η νεολαία λαμβάνει την απαραίτητη γνώση και εκπαίδευση από τις παλαιότερες γενιές ή αντιθέτως οι μεγαλύτεροι προσπαθούν να αλλάξουν τρόπο σκέψης προκειμένου να προσεγγίσουν την νεολαία σήμερα;
Τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα. Πρόκειται για ένα οργανωμένο σχέδιο μαζοποίησης και αποσάθρωσης των νέων που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια την εφαρμογή του. Και δεν μιλάμε απλώς για ένα σχέδιο τοπικό, αλλά για παγκόσμιο, που συναντάται και στην χώρα μας. Οι καταχθόνιοι εισήλασαν. Και υποβάλλουν μέσω τηλεοράσεως τους νέους τρόπους, τη νέα μόδα, του life style και της showbiz. Οι σινιέ ενδυμασίες, συνήθως unisex, πανάκριβες, μονότονες (σαν του Στηβ Τζομπς) κυριαρχούσαν. Τα αγοραία μοντέλα που τα επλάσαραν μαζικά και μονότονα δεν ήσαν άλλα από τα μέλη των αριστερών και αριστερίστικων νεολαιών. Τα μέλη των δεξιών συνήθως ακολουθούσαν ασθμαίνοντα. Ήταν η στολή της «αμερικανιάς» και της απόλυτης αλλοτρίωσης, καθιερωμένη όχι διά της επιβολής, όπως τα χωρίς γιακάδες χιτώνια και αμπέχωνα του Στάλιν και του Μάο στους χρόνους του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού, αλλά διά της υποβολής στα χρόνια του καπιταλιστικού ολοκληρωτισμού.
Αν κάποιο παιδί από τα Δυτικά προάστια της Αθήνας για παράδειγμα αγνοούσε κάποιους star της rock μουσικής ή του σινεμά εθεωρείτο σχεδόν σαν λόγος δημόσιας υποτίμησης (capitis deminutio του Ρωμαϊκού Δικαίου), για να μην πούμε δημόσιας διαπόμπευσης. Τα ταχύρρυθμα φροντιστήρια για μια τέτοια εκπαίδευση ήσαν τα στέκια, τα ορθάδικα, οι καφετέρειες, τα χειμερινά και θερινά παραθεριστικά κέντρα, όλα τα σημεία της γκλαμουριάς και του εξιμπισιονισμού δηλαδή, της επιδειξιομανίας. Σαν «συγγράμματα» στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα για να είναι «in» είχαν τα πανάκριβα και ξενότιτλα πολυτελή περιοδικά με τις πιο λεπτομερειακές ανακοινώσεις και πληροφορίες γύρω από τα ήθη και έθιμα του διεθνούς jet set και των πρωταγωνιστών του. Και σε μια γλώσσα «Greeklish» πολύ συγγενή προς τα ιδιώματα διαφόρων περιθωριακών υποσυνόλων, γεμάτα με ύβρεις και χυδαίες εκφράσεις. Προτιμητέα θέματα, η διεθνής μόδα, η ομοφυλοφιλία και τα δικαιώματα των μελών της, η προστασία των μεταναστών και των δικαιωμάτων τους – ποτέ των δικαιωμάτων των εθνικών κατοίκων – οι διεθνείς τουριστικοί προορισμοί με τα επτάστερα και τα υπερλούξ ξενοδοχεία και ούτω καθεξής. Απαγορευμένα θέματα: Κάθε τι εθνικό και παραδοσιακό.
Εκφυλίσαμε και εκμαυλίσαμε έτσι τα παιδιά μας ώστε να μοιάζουν σαν υπνωτισμένα δήθεν «αρχοντόπουλα» που πεισματικά αρνούνται τη γενιά τους, την τάξη τους, την ταπεινή καταγωγή τους! «Και τα παιδιά μου, με μια φυσαρμόνικα, τα ξελογιάζανε…» όπως αναφέρει και ο ποιητής. Όλα παίζουν το παιχνίδι της ψευδωνυμίας. Όλα έχουν γεννηθεί στην Αθήνα. Και όλα αγνοούν – τυχαίο; – τον τόπο καταγωγής των παππούδων τους! Συστήνονται μεταξύ τους με το μικρό τους όνομα, ποτέ με το επώνυμο. Οι συλλογικότητές τους είναι απομιμήσεις τρόπων και συμπεριφορών των… θεραπευτικών κοινοτήτων. Το προσφιλές και μαζικό μάλιστα χόμπυ τους ήταν η ονειροπλασία. Έφτιαχναν τα παιδιά μας όπως όλα τα παιδιά του καπιταλιστικού κόσμου όνειρα. Κατά προτίμησιν καταναλωτικά. Και τα διεκδικούσαν από τους γονείς τους και από την κοινωνία και από το κράτος που φυσικά… τους τα χρωστούσε!
Η λύση στο σημερινό αδιέξοδο αν υπάρχει, είναι μία: Αλλαγή νοοτροπίας και ήθους. Να κόψουν μικροί – μεγάλοι τις εξόδους κάθε βράδυ. Να ανακαλύψουν και άλλες γωνιές της ζωής και διαγωγής. Το διάβασμα, τον εκκλησιασμό, τη βιβλιοθήκη, όχι μόνο το internet και τις εξαρτήσεις από αυτό, τα σπορ, το σπίτι, τη συμφιλίωση με τους γονείς, με τον αδελφό, με τους συγγενείς. Λιγότερη κακεντρέχεια και μισαλλοδοξία. Λιγότερη διεκδίκηση. Λιγότερη αμφισβήτηση. Και λιγότερη φθονερότητα. Όλα αυτά, στις υπερποσότητες που κατακλύζουν την κοινωνία μας σήμερα δεν διαλύουν μόνον την κοινωνική συνοχή, αλλά κυρίως και πάνω απ’ όλα αδειάζουν την ψυχή των Ελληνοπαίδων και εντείνουν την απελπισία.
Πώς σχολιάζετε την απόφαση της κυβέρνησης να βάλει «λουκέτο» σε δεκάδες ΑΕΙ και ΤΕΙ;
Ένας βάρβαρος (πλην αγανακτισμένος) θα έλεγε: «Και ανοιχτά που είναι, τί κάνουν;». Εγώ δεν ενώνω την φωνή μου σ’ αυτή τη βάρβαρη και αγανακτισμένη ερώτηση. Γιατί ξέρω πως στα πανεπιστήμια βρίσκεται ο ανθός της Ελλάδος. Και από πλευράς διδασκόντων και από πλευράς διδασκομένων. Ξέρω επίσης πως η σχέση της προσφοράς πτυχιούχων προς τη ζήτηση πτυχιούχων στην αγορά εργασίας έχει προ πολλού ανατραπεί. Πολλοί αξιωματικοί, λίγοι στρατιώτες. Και το πρόβλημα περιγράφεται ως εξής: Εάν ο απόφοιτος πανεπιστημίου δεν συνοδεύσει τον ακαδημαϊκό του τίτλο με αντίστοιχο επαγγελματικό και κοινωνικό κύρος, δηλαδή εάν η πολιτεία και η κοινωνία και πάνω από όλα οι σύγκλητοι δεν στέρξουν προς την ανάγκη για αξιοκρατία στη ζωή μας και προς την εμπέδωση μιας κοινωνικής ιεραρχίας, όπου στην πρώτη βαθμίδα θα τοποθετηθούν το πνεύμα και το ήθος, τότε η υπόθεση είναι χαμένη. Τα οικονομικά – διαχειριστικά είναι δεύτερα. Έστω και αν αποτελούν την αιτία για το «κλείσιμο» των πανεπιστημίων και τη βάση για ατέρμονες συζητήσεις που μπορεί να εκκινούν από τα graffiti στους τοίχους, τα σπασμένα τζάμια και θρανία στα αμφιθέατρα και να φθάνουν στο κατεστραμμένο νεοκλασικό κτίριο του Μετσοβίου. Το χειρότερο δείγμα (και απόδειξη έσχατης παρακμής) μιας κοινωνίας είναι τα κλειστά πανεπιστήμια!
Και κάτι τελευταίο. Δεν πρέπει να λογοδοτήσουν όλοι οι αλληλοδιάδοχοι υπουργοί και αρμόδιοι που εκήρυτταν επί δεκαετίες τις αρετές και τα πλεονεκτήματα της αποκέντρωσης και αυτών των πνευματικών ιδρυμάτων και πανεπιστημιακών Τμημάτων ή ΤΕΙ; Να μας πουν τί απέγινε η χθεσινή επιχειρηματολογία τους; Σήμερα, εν τω μέσω κρίσεως, θυμήθηκαν την ανάγκη για δημιουργία πανεπιστημιακών campuses; Πότε έλεγαν την αλήθεια; Πότε εκήρυτταν το σωστό;
Προεκλογικά χρησιμοποιούσατε την φράση «Δώστε μου πίσω τις λέξεις μου». Πιστεύετε πως οι ευρωπαίοι έχουν επιδείξει αχαριστία με βάση όλα όσα τους έχει προσφέρει στην πραγματικότητα η χώρα μας;
Η πρώτη φορά που χρησιμοποίησα την εν λόγω φράση, ήταν στο πόνημά μου «Έλλην Λόγος, ο Ευρωπαϊκός Λόγος», στο οποίο είχα γράψει: «Εγώ δεν έχω λογιστικό βιβλίο, κυρία Μέρκελ ή κύριοι του Σαίξπηρ ή κύριοι της Ιταλίας ακόμη ή της Ισπανίας, σαν τα δικά σας, ούτε ξέρω που είναι εκείνο το ταμείο να έρθω να σας ζητήσω την εξόφληση ή την επιστροφή των λέξεών μου. Να σας πω «δώστε μου πίσω τις λέξεις μου». Και όχι μόνο τις λέξεις μου, αλλά και τις σημειώσεις μου που σας έχω δωρήσει, με τις απαρχές όλων των επιστημών και με την μέθοδο σκέψης και χρήση της λογικής». Ήταν αυτή η πρώτη αντίδραση στις βάρβαρες ασχημονίες των Ούννων με το διαβόητο εξώφυλλο του Focus.
Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως η «μητέρα» όλων των γλωσσών και πολιτισμών. Είδαμε πρόσφατα πως ανέλαβαν οι Ισπανοί μαθητές και καθηγητές από την πόλη Μούρθια, να επιβεβαιώσουν όλα αυτά, μέσω ενός βίντεο στο οποίο ευχαριστούν την Ελλάδα για όλα όσα τους έχει προσφέρει στον πολιτισμό τους, στην γλώσσα τους και γενικώς στην καθημερινή τους ζωή. Στο βίντεο που τιτλοφορείται «Ευχαριστούμε Ελλάδα, κληρονομιά μας» αναφέρουν τα εξής: «Εγώ γνωρίζω την κληρονομιά μου. Η Ελλάδα είναι παρούσα σε πολλές πτυχές της καθημερινής μας ζωής. Μπορεί να μην το ξέρεις αλλά μιλάς πολύ περισσότερα Ελληνικά από όσα νομίζεις».
Από όλα όσα μας είπατε, αντιλαμβανόμαστε την εκτίμηση που απολαμβάνει η Ελλάδα στο εξωτερικό. Μήπως τελικά οι ξένοι εκτιμούν περισσότερο την γλώσσα και τον πολιτισμό μας από εμάς τους ίδιους;
Ως απάντηση θα επικαλεσθώ κάποιες πολύ πρόσφατες «διαδικτυογέννητες» ειδήσεις – αναφορές που πολύ με συγκίνησαν και τις συμπεριέλαβα και στο τελευταίο πόνημά μου «Και τώρα τί κάνουμε;», για την ομολογημένη από ξένους (και όχι από δικούς μας) αλήθεια τους:
«Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα (και ιδιαιτέρως την αρχαία) έχει αυξηθεί κατακόρυφα στην Ευρώπη. Σε δέκα χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής αποτελεί μέρος του ωρολογίου προγράμματος στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τα αρχαία Ελληνικά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του κύκλου των ανθρωπιστικών σπουδών σε πολλές χώρες. Είτε ως μάθημα υποχρεωτικό στα Γυμνάσια θεωρητικής κατεύθυνσης ή σε επιλεγμένα σχολεία είτε ως μάθημα επιλογής, τα Αρχαία Ελληνικά ξανακατακτούν την Ευρώπη.
Πριν από λίγα χρόνια ο Γάλλος υπουργός της Παιδείας (τότε) Ζακ Λαγκ ανακοίνωσε την επαναφορά της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στην γαλλική δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η εξαγγελία αυτή απεκάλυπτε το έντονο ενδιαφέρον για την γλώσσα του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Σοφοκλή, του Αριστοτέλη. Τα αρχαία Ελληνικά επέστρεψαν στις δύο τελευταίες τάξεις των Γυμνασίων της Γαλλίας μαζί με τα Λατινικά ως μάθημα επιλογής.
Στην Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και την Πορτογαλία, όπου τα αρχαία Ελληνικά και η ελληνική λογοτεχνία διδάσκονται υποχρεωτικά (στα Γυμνάσια θεωρητικής κατεύθυνσης) οι ώρες διδασκαλίας φθάνουν κατά μέσον όρο τις 200 τον χρόνο, ενώ στην Ελλάδα είναι γύρω στις 250.
Εκτός από το αναθερμανθέν ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για την αρχαία ελληνική γλώσσα στα ευρωπαϊκά σχολεία, μαθήματα αρχαίων ελληνικών υπάρχουν και στο πρόγραμμα πολλών γλωσσολογικών και φιλολογικών σχολών πανεπιστημίων της Ευρώπης. Υπάρχουν ειδικά τμήματα ελληνικών σπουδών με πολυετή παράδοση και η σημασία των αρχαίων Ελληνικών αναγνωρίζεται από ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.
Ο Πήτερ Τζόουνς, καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος είχε αναλάβει το 1998 να συντάξει απλά μαθήματα αρχαίων Ελληνικών που προσφέρονταν από την εφημερίδα «Daily Telegraph» στους αναγνώστες της, έχει πει για την γλώσσα των προγόνων μας: «Οι Έλληνες της Αθήνας του 5ου και του 4ου π.Χ. αιώνα είχαν φτάσει την γλώσσα σε τέτοιο σημείο, ώστε με αυτήν να εξερευνούν ιδέες όπως η δημοκρατία και οι απαρχές του Σύμπαντος, έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι μία θαυμάσια και εξαιρετική γλώσσα».
Στις 28 Φεβρουαρίου 2011 διαβάσαμε στον Τύπο ότι στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης υπήρχε από πολλά χρόνια Πρόγραμμα Νεοελληνικών Σπουδών. Πρόσφατα η ηγεσία του Πανεπιστημίου αποφάσισε να διακόψει το πρόγραμμα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Αμέσως άρχισε η κινητοποίηση με κάθε τρόπο ομογενών και φιλελλήνων, καθηγητών και φοιτητών. Ομάδα φοιτητών κάνει συλλογή υπογραφών, για να ανακληθεί η απόφαση. Σημειωτέον, ότι το πρόγραμμα Νεοελληνικών Σπουδών στο Κορνέλ περιλαμβάνει την διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, της Λογοτεχνίας και του Πολιτισμού.
Ένθερμοι υποστηρικτές της αρχαίας ελληνικής αποδεικνύονται οι Άγγλοι, οι οποίοι αποφάσισαν, αρχής γενομένης από φέτος, να την εισαγάγουν στα σχολεία τους. Συγκεκριμένα, το μάθημα θα είναι υποχρεωτικό σε 13 δημοτικά σχολεία στην Οξφόρδη! Οι ίδιοι οι Άγγλοι, κοινοποιώντας την είδηση, ανέφεραν χαρακτηριστικά: Οι μαθητές θα διδάσκονται τη μητρική γλώσσα του Αρχιμήδη και του Ηροδότου .
Τα αρχαία ελληνικά περιλαμβάνονται στις ξένες γλώσσες, που θα διδάσκονται οι μαθητές στη Βρετανία από την ηλικία των επτά ετών, σύμφωνα με το νέο σχολικό πρόγραμμα που έθεσε προς δημόσια διαβούλευση η βρετανική κυβέρνηση και πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2014.
Η υποχρεωτική διδασκαλία των ξένων γλωσσών από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού είναι μία από τις επτά μεταρρυθμίσεις που εισηγείται η βρετανική κυβέρνηση.
Οι μαθητές θα μαθαίνουν να διατυπώνουν ολοκληρωμένες προτάσεις με τη σωστή προφορά και να εκφράζουν απλές ιδέες. Ανάμεσα στις προτεινόμενες ξένες γλώσσες είναι τα αρχαία ελληνικά, τα λατινικά και τα μανδαρίνικα.
Τραγούδια και ποιήματα θα χρησιμοποιηθούν ως εκπαιδευτικά εργαλεία που θα φέρουν σε επαφή τους μαθητές με τη γλώσσα, δια μέσου της αποστήθισης».
Θεωρείτε πως γενιά με την γενιά, χάνετε η γλώσσα μας;
Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε πότε να μιλιέται. Ο Ελύτης μας λέει: «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μια γλώσσα, η ενιαία ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο Έλληνας ακόμα και σήμερα, ο ουρανός, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος, όπως τα έλεγε η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος δεν είναι μικρό πράγμα».
Αυτοί είμαστε. Και μπορεί να λέμε νερό και όχι ύδωρ, αλλά η υπόθεση σώζεται από τα παράγωγα. Λέμε όλοι μας υδροφόρα, υδραγωγείο, αφυδάτωση. Μπορεί να μη λέμε το ρήμα δέρκω, αλλά λέμε οξυδέρκεια. Μπορεί να μη λέμε τέλος τη λέξη αυδή που σημαίνει φωνή, αλλά λέμε «άναυδος έμεινε». Και να σας πω ακόμη και δύο δικά μου ευρήματα. Έχουμε το «λα», λέξη που σημαίνει βράχος. Κανένας δεν το ξέρει, κανένας δεν το θυμάται. Ξέρουμε όμως όλοι τη λέξη λατομείο, ο τόπος όπου τέμνεται ο βράχος, η πέτρα. Και έχω κάνει ένα μικρό άλμα, για να σας πω ότι όπως λέμε «λα», με πολύ λίγο κόπο θα βρούμε και την συγγενή έννοια «λαός». Γι αυτό ο λαός πρέπει να εννοηθεί ως ένα έμβιο στοιχείο που φυτρώνει και ριζώνει και είναι ριζιμιό και είναι μετερίζι και είναι αυτόχθον και είναι φυτρωμένο στοιχείο, έμψυχο και πνευματικό. Αυτό δεν είναι μια απλή ετυμολογική άσκηση. Είναι μία πραγματικότητα. Μια αλήθεια της αιώνιας Ιστορίας. Ένα πολιτικό δίδαγμα και ένας οδηγός συμπεριφοράς.
Αυτή είναι η απόδειξη του πνεύματος, όχι μόνο του λόγου.
Μεταξύ όλων των αξιωμάτων που έχετε λάβει στη ζωή σας, υπήρξατε και Υφυπουργός Παιδείας. Αναμφίβολα είχατε συνδράμει τα μέγιστα για την ελληνική γλώσσα και διδασκαλία. Θα ήθελα να μας αναφέρετε μία από τις δράσεις σας, που έρχεται αυτή τη στιγμή στο μυαλό σας.
Όταν πέρασα ένα φεγγάρι από το Υπουργείο Παιδείας, έκανα μια πράξη, σαν απόπειρα εφαρμογής μιας ιδέας μου. Συνήθως εμένα δε με αφήνουν να κάνω πράξεις σε διάρκεια. Και μένουν οι ιδέες μου. Ευτυχώς αυτές μένουν ζωντανές και εφαρμόσιμες πάντα. Δεν πεθαίνουν ποτέ. Όσο και αν σκονίζονται από τη σκόνη του χρόνου.
Τότε μίλησα και πρότεινα το Ελληνοευρωπαϊκό εξάστηλο λεξικό. Μια φιλόλογος, η κυρία Άννα Ευσταθίου – Τζιροπούλου, το έκανε αργότερα πράξη, grosso modo, και μνημονεύει προς τιμήν της στον πρόλογο της, ότι ένα τέτοιο όραμα ή εγχείρημα μόνον ένας Υφυπουργός Πολύδωρας επιχείρησε να πραγματώσει.
Είναι άπειρες οι λέξεις, δεν είναι απλά πολλές και μετρημένες, όπως έρχονται κάποιοι στατιστικολόγοι και λένε για τον Έλληνα λόγο. Πως μεταφυτεύθηκε δηλαδή στις άλλες γλώσσες και πως καλύπτει το 25% ή 30% της Αγγλικής, της Γαλλικής κ.ο.κ..
Είναι άπειρες. Ών ούκ έστι αριθμός.
Φτάνει να σας πω ότι η λατινική όλη, είναι παιδί της Ελληνικής, μέσω της «Κουμιώτικης – Κυμιακής» ή Χαλκιδεϊκής γλώσσας. Και το αλφάβητο της λατινικής επίσης. Ένας από τους σοβαρούς «σφετεριστές» του γλωσσικού πλούτου μας ήταν ο δαιμόνιος Κικέρων, ο μέγιστος ρήτωρ και ο σπουδαίος πολιτικός της Αρχαίας Ρώμης, ο οποίος βρέθηκε μόλις το 60 π.Χ. να φοιτά και να σπουδάζει Ελληνικά στη Ρόδο, που τότε εθεωρείτο ως η Ακαδημία της Μεσογείου, υιοθέτησε ή «σφετερίστηκε» δύο χιλιάδες περίπου «πολυτελείς» ελληνικές λέξεις, όπως Δημοκρατία, Ιστορία, Φιλοσοφία, Γεωγραφία, Φυσική, Μαθηματικά, τα πάντα και τις οποίες μεταφύτευσε στην λατινική. Έκανε και ένα άλλο «τέχνασμα» ο Κικέρων, το οποίο είναι πολύτιμη προίκα για την λατινική και έκτοτε άρχισε η λατινική να γίνεται και αυτή μητέρα γλώσσα. Ουσιαστικά, η μητέρα γλώσσα όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών και της λατινικής φυσικά περιλαμβανομένης, είναι η Ελληνική.
Ποιο ήταν το τέχνασμά του, το συμπληρωματικό; Η ιδιοποίηση και χρήση των προθέσεων. Οι προθέσεις είναι σοβαρός πολλαπλασιαστής. Τις πήρε ταυτόσημα και τις εφήρμοσε με την ίδια λογική και εννοιολογική αξία. Σοβαρός εμπλουτισμός. Πώς να μην είμαστε υπερήφανοι για τη γλωσσική μας κληρονομιά!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου