OIKONOMIA

Το εμπάργκο χρηματοδότησης, τα υπέρογκα ελλείμματα, η έλλειψη πόρων και η άρνηση του κράτους να εγγυηθεί τις παροχές παραπέμπουν στο «τετέλεσται» της επικουρικής ασφάλισης.

Τι εστί κερδοσκοπία; Ποιο είναι το όριο κέρδους που θεωρείται ηθικά θεμιτό, κοινωνικά αποδεκτό, οικονομικά ανεκτό; Εκφράζεται σε κάποιο ποσοστό; Είναι 5%, 20%, 50%, 100%; Αν υπάρχει ένα τέτοιο όριο, τότε από πού προήλθε ο πλούτος που είναι συσσωρευμένος σε τόσο λίγα χέρια; Πώς γίνεται το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού να κατέχει το 50% του παγκόσμιου πλούτου; Από ποια ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ δραστηριότητα προήθλε αυτή η συσσώρευση;

Η ώρα να αντιμετωπιστεί ένα ζήτημα που έχει στοιχειώσει τα οικονομικά επιτελεία όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων δέκα χρόνων έφτασε, δίνεται για δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια προωθείται προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για την απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης – αδειοδότησης επιχειρήσεων.

Αποδεκατίζονται οι ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις, οι οποίες πληρώνουν ακριβά το τίμημα της κρίσης, με σοβαρότερη επίπτωση τα λουκέτα, που τους τελευταίους μήνες λαμβάνουν ανησυχητικές διαστάσεις.

Θέλει «Αρετή και Τόλμη» η προσπάθεια για καλύτερες αποδόσεις… Σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα βρίσκεται κάτω απ’ την «μπότα» των ξένων δανειστών, ενώ το χρήμα ολοένα και πιο δύσκολα «γεννά νέο χρήμα», τα πολυσυζητημένα ελληνικά ομόλογα προσφέρουν μια αξιόλογη επενδυτική διέξοδο, προσφέροντας ετήσιες αποδόσεις οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνούν το 5% ή ακόμη και το 6%. Και μάλιστα όχι μόνο για τα μεγάλα αλλά και για τα μικρότερα βαλάντια, από 1.000 ευρώ!

«Κανείς δεν έχει κάνει τόσες πολλές αμαρτίες, ώστε να αξίζει να πεθάνει δύο φορές»… Η φράση αυτή του νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάνγκου φαίνεται να ταιριάζει στην ελληνική οικονομία, η οποία προσώρας γλίτωσε τα χειρότερα και τώρα ελπίζει ότι θα έχει μια δεύτερη ευκαιρία να… επιβιώσει στη ζούγκλα των διεθνών αγορών.

Στη δημιουργία μιας «Ελλάδας δύο ταχυτήτων» στο επίπεδο των εισοδημάτων οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια η χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια. Η γιγάντωση της Αττικής οδηγεί σε πλήρη περιθωριοποίηση και οικονομική ερήμωση την υπόλοιπη Ελλάδα, καθώς – παρά τις διακηρύξεις για προγράμματα περιφερειακής σύγκλισης – η απόκλιση διαρκώς διευρύνεται, με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν και τα κοινωνικά προβλήματα.

Μια εσωτερική αναδιανομή της φτώχειας, ώστε να είναι κατανεμημένη δικαιότερα, περιλαμβάνει τελικά το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την επικείμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, με τις υπηρεσίες στο υπουργείο να επεξεργάζονται αναλογιστικά σενάρια και να μετράνε σχέσεις κόστους – οφέλους για τα δημόσια οικονομικά, αλλά και για τους ασφαλισμένους.

Με «κρυφό μαξιλάρι» επιπλέον 1 έως 1,2 δισ. ευρώ, το «πακέτο» σκληρών μέτρων που ανακοινώθηκε αποσκοπεί στο να βρεθεί – για πρώτη φορά από την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας – η κυβέρνηση «μπροστά από τις αγορές». Ωστόσο, παρά τους ευρωπαϊκούς – κυρίως – και διεθνείς επαίνους, ο δημόσιος δανεισμός που ακολούθησε με την έκδοση του νέου δεκαετούς ομολόγου ήταν ακριβός, αποδεικνύοντας ότι η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε καθεστώς υψηλών πιέσεων και «ακραίων καιρικών φαινομένων».

Σπέρνει… διαφάνεια
Ας έχουν τον νου τους όσοι θέλουν να ασχοληθούν με τη γεωργία και δεν έχουν «δικαιώματα» κοινοτικών επιδοτήσεων. Η Κατερίνα Μπατζελή πρόκειται να «μοιράσει» σύντομα από το εθνικό απόθεμα νέα «δικαιώματα» περί τα 30 εκατ. ευρώ, κατά προτίμηση σε νέους και σε κατοίκους ορεινών, μειονεκτικών περιοχών. Μαθαίνω επίσης ότι όλα τα στοιχεία για το ποιος παίρνει επιδοτήσεις και πόσες, θα ανεβαίνουν πλέον στο Διαδίκτυο και θα τοιχοκολλούνται στα κατά τόπους γραφεία, καθώς στο παρελθόν έχουν γίνει… όργια. Και ποιος θα αναλάβει το έργο; Οσο και αν είναι έκπληξη, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, δεν θα γίνει απευθείας ανάθεση στις ενώσεις, αλλά θα πιστοποιηθούν κατά τόπους όποιοι μπορούν να κάνουν αυτή τη δουλειά.

Είναι πολλοί οι επιχειρηματίες που δεν μπορούν να προχωρήσουν τις πράσινες επενδύσεις τους στην Ελλάδα και στρέφονται στη… γειτονιά των Βαλκανίων, όπου τα πράγματα είναι ευκολότερα. Δεν είναι μόνον ο Γ. Περιστέρης της ΤΕΡΝΑ, αλλά είναι ο πιο γνωστός και από τους μεγάλους. Επενδύει 90 εκατ. ευρώ για αιολικά πάρκα σε Βουλγαρία και Πολωνία, ενώ οι συνολικές επενδύσεις του στη ΝΑ Ευρώπη θα φτάσουν τα 900 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, στη χώρα μας περί τα 2,5 δισ. ευρώ περιμένουν να κάνει… ξαστεριά.

Ανεμο διαφάνειας και καθαρών όρων σε όλο το φάσμα των συναλλαγών μεταξύ των τραπεζών και των πελατών τους φέρνει η απόφαση – τομή της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας να προχωρήσει σε μια σειρά αποφάσεων που καταργούν τα λεγόμενα «ψιλά γράμματα» στις τραπεζικές συμβάσεις και τις πολλές χρεώσεις για τα οποία έχει ξεσηκωθεί κατά καιρούς θύελλα διαμαρτυριών.

Κρίση αξιοπιστίας – που αποτυπώνεται σε μείωση του τζίρου μέχρι και 40% - αντιμετωπίζουν οι βιολογικές λαϊκές αγορές, με τους καταναλωτές να γίνονται ολοένα και πιο επιφυλακτικοί απέναντι στους βιοπαραγωγούς που συμμετέχουν σε αυτές, καθώς εδώ και χρόνια λειτουργούν εκτός κάθε ελέγχου από την πολιτεία, αλλά και τους πιστοποιητικούς μηχανισμούς.

Σε μια περίοδο που το καλάθι της νοικοκυράς γεμίζει συνειδητά – και σε πολλές περιπτώσεις αναγκαστικά – με φθηνότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, τα ακριβότερα βιολογικά είδη διατροφής – στη συντριπτική τους πλειονότητα εισαγωγής – συνεχίζουν να έχουν θέση στο τραπέζι των Ελλήνων καταναλωτών.

Ξέφραγο αμπέλι θυμίζει ο ΟΣΕ, ο οποίος χάνει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, αφού εκτάσεις και κτιριακές εγκαταστάσεις του Οργανισμού στο εμπορευματικό κέντρο του Θριάσιου Πεδίου έχουν καταληφθεί από «αγνώστους» οι οποίοι, τις εκμεταλλεύονται δίχως να αποδίδουν ενοίκια από το 2006. Ταυτόχρονα, καταναλώνουν χιλιάδες τόνους νερού όλα αυτά τα έτη, ενώ δεν έχουν πληρώσει ποτέ δαπάνες ηλεκτροδότησης και ύδρευσης, τις οποίες αναγκάζεται να αποδίδει ο ΟΣΕ.

Εως τώρα, οι περισσότεροι νόμιζαν ότι τα προϊόντα – «μαϊμού» αφορούν κυρίως τα είδη πολυτελείας, δηλαδή εταιρείες σαν τη Louis Vuitton Moet Hennessy ή την Pinaulta Pritemps. Όχι πια. Σήμερα, στους δρόμους της Μπανγκόκ κυκλοφορούν αυτοκίνητα – απομιμήσεις της Ferrari και της Porsche, η αγορά πλαστών φαρμάκων και ηλεκτρονικών ανταλλακτικών ανθεί, ενώ γερμανική τράπεζα ανακάλυψε στα αποθέματά της αντίγραφο ράβδου χρυσού φτιαγμένο από βολφράμιο.

Την πλήρη αναθεώρηση του στρατηγικού σχεδιασμού της ΔΕΗ, ώστε να ανταποκριθεί η επιχείρηση στις συνθήκες πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς, έχει σήμερα ως βασική προτεραιότητα η διοίκηση του Αρθούρου Ζερβού. Στο πλαίσιο αυτό, μέσα στο 2010 δημιουργούνται δύο θυγατρικές εταιρείες, ενώ ιδιαίτερο βάρος πέφτει στη διείσδυση στις βαλκανικές χώρες, με πολιορκητικό κριό τις «πράσινες» επενδύσεις.

«Κλειδώνουν» τις προσεχείς ημέρες τα έργα στον τομέα των αερομεταφορών της χώρας, τα οποία πρόκειται να χρηματοδοτηθούν τόσο από το ΕΣΠΑ όσο και από το Ταμείο Συνοχής.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η λήξη του Ψυχρού Πολέμου και η διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας επέτρεψαν στην Ελλάδα να αποκτήσει μια ενδοχώρα 50 εκατ. καταναλωτών που είχε στερηθεί επί μισό αιώνα.

Σε στενωπό μπαίνει, έπειτα από μια καλή χρονιά που έδωσε ικανοποιητικό εισόδημα, η καλλιέργεια βαμβακιού, η οποία αποτελεί την κύρια δραστηριότητα για πολλές γεωργικές περιοχές της χώρας, με πρώτη τη Θεσσαλία.

Σε οικονομική ασφυξία οδηγούνται οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, οι οποίες πιέζονται από τα υπέρογκα λειτουργικά κόστη και τη μείωση των εσόδων. Η φετινή χρονιά εκτιμάται ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και σύμφωνα με τις εκτιμήσει στελεχών της αγοράς «το 2010 θα είναι χρονιά μεγάλων ζημιών για τον κλάδο». Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που διαμορφώνονται οι εφοπλιστές είναι αναγκασμένοι να ζητήσουν δίαυλους επικοινωνίας με στόχο τη συνένωση δυνάμεων για την επίτευξη οικονομιών κλίμακος και ορθολογικότερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που γεννά η ύφεση. Η εκτίναξη των τιμών των καυσίμων στα ύψη έχει αυξήσει δραματικά τις δαπάνες των εταιρειών, ενώ και η μείωση της επιβατικής κίνησης, που οφείλεται κυρίως στην οικονομική κρίση και αναμένεται να επιβαρυνθεί από τα πρόσφατα μέτρα, όπως και ο ανταγωνισμός στις κερδοφόρες γραμμές, έχουν περιορίσει σημαντικά τα έσοδα των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων.

Μέτρα συμπίεσης των αμοιβών στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, κατάργηση δικαιωμάτων που έχουν κατακτηθεί τα τελευταία 50 χρόνια, πτώση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών κατά τουλάχιστον 20% και ντόμινο εξελίξεων στον ιδιωτικό τομέα περιλαμβάνει το κυβερνητικό σχέδιο διάσωσης της χώρας.

Ενας πραγματικός θησαυρός, αποτελούμενος από τουλάχιστον 450 τόνους χρυσού, αλλά και άλλα μέταλλα, κρυμμένος στο υπέδαφος της Βόρειας Ελλάδας και αναξιοποίητος μέχρι σήμερα, περιμένει τη σκαπάνη των σύγχρονων χρυσοθήρων.

Σωρεία παραβάσεων, που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών, διαπιστώνονται από τους ελέγχους που πραγματοποιούνται στα σούπερ μάρκετ Carrefour.

Ολέθριες αρρυθμίες φέρνει στην αγορά η απόφαση της κυβέρνησης για αυξήσεις σε ΦΠΑ, καύσιμα και τσιγάρα, καθώς δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για ανατιμήσεις και αφήνει περιθώριο δράσης στους κερδοσκόπους, οι οποίοι ελλείψει ελεγκτικού μηχανισμού πυροδοτούν την ακρίβεια.

Ανησυχία δεν έχουν μόνο οι εργαζόμενοι των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά μετά τη μεταβίβαση του 75% στην Abu Dhabi Mar. Εχει και ο όμιλος Ταβουλάρη, καθώς φοβάται ότι η συμφωνία έχει και… πανωπροίκι, που δεν είναι άλλο από το εξοπλιστικό πρόγραμμα του Πολεμικού Ναυτικού, και ειδικότερα οι φρεγάτες. Σε αυτή την περίπτωση, τα Ναυπηγεία Ελευσίνας θα μείνουν με τη γαλλική συμμαχία, που ήταν (και παραμένει βεβαίως) το ισχυρό τους χαρτί.

Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να περάσει η προσοχή των επενδυτών στη Βρετανία. Εξάλλου, τις τελευταίες εβδομάδες και με αφορμή την περίπτωση της Ελλάδας, οι αναλυτές δεν σταμάτησαν να προειδοποιούν την κυβέρνηση Μπράουν.

Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και αφού η ύφεση «αγκάλιασε» για τα καλά τις οικονομίες της Δύσης, κυβερνήσεις, κεντρικές τράπεζες και εποπτικές Αρχές άρχισαν αμέσως να μιλούν για «ξεκαθάρισμα» στον κλάδο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, αυστηρή εποπτεία και κανόνες.

Επειτα από περίπου έναν χρόνο, κατά τον οποίο είχαν μάλλον περιπέσει «στην αφάνεια» οι προθεσμιακές καταθέσεις, γίνονται και πάλι «της μόδας». Οι σύνθετες συνθήκες στον διατραπεζικό δανεισμό και οι δυσκολίες άντλησης ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνουν και πάλι τον ανταγωνισμό μεταξύ των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και δημιουργούν ευκαιρίες υψηλών -και άνευ ρίσκου- αποδόσεων στους επενδυτές που διαθέτουν ρευστότητα και είναι διατεθειμένοι να δεσμεύσουν τα κεφάλαια τους για κάποιους λίγους- ή και περισσότερους- μήνες.

Σε διαδικασία αποτίμησης των νέων δεδομένων που διαμορφώνονται στα ούτως ή άλλως, «θερμά» μέτωπα της οικονομίας βρίσκεται το χρηματιστήριο.

Αμεσα εξαρτημένες από τις εξελίξεις στο ελληνικό δημόσιο χρέος και την πορεία των spreads βρίσκονται όλες οι μετοχές του ελληνικού FTSE-20, όπερ σημαίνει ότι, για όσο διάστημα το επιτόκιο δανεισμού του Δημοσίου παραμένει υψηλά και όσο δεν υπάρχουν τελεσίδικές εξελίξεις στην κάλυψη της δημοσιονομικής «μαύρης τρύπας», οι δεικτοβαρείς ελληνικές μετοχές δεν θα έχουν μεγάλα περιθώρια υπεραπόδοσης.

Έναν χρόνο μετά την εκκίνηση του bull market, στις 9 Μαρτίου 2009, το πάρτι συνεχίζεται στις μετοχικές αγορές, έστω και σε πιο ήπιους τόνους.